٢٨ی گەلاوێژ، ساڵڕۆژی هێرشی نیزامیی ڕژیمی کۆماری ئیسلامی بۆسەر کوردستانە. چل و پێنج ساڵ لەمەوبەر لە وەها ڕۆژێکدا، خومەینی فەرمانی جیهادی لە دژی خەڵکی کوردستان دەرکرد و لەشکرەکانی جەهل و کۆنەپەرستیی بۆ سەرکوتی کۆمەڵانی خەباتکار و شٶڕشگێڕی کوردستان بەڕێ کرد. رژیمێک کە بڕیاری دابوو کەش و هەوای شۆڕشگێڕانەی خەڵکی ئێران دامرکێنێتەوە و کارێک کە ڕژیمی شا دەستی پێکردبوو بە سەرئەنجام بگەیەنێ. ڕژیم نەیدەتوانی بە تایبەت کەش و هەوای شٶڕشگێڕانەی خەڵکی کوردستان تەحەمول بکات. بەڵام خەڵکی کوردستانیش لە سەرووی هەموویانەوە کمونیستەکان بڕیاریان دابوو کە لەو ئازادی و دەسکەوتە شٶڕشگێڕانەیەی کە بۆ خۆیان بە دەستیان هێنابوو دیفاع بکەن. خەڵکی کوردستان دەیانهەویست لەو دەسکەوتانەی کە بەدەستانی بە توانای خۆیان کەسبیان کردبوو پاریزگاری بکەن و لە هەمان کاتیشدا داخوازییەکانی خۆیان لە دەوڵەتی ناوەندی لەڕێگەی بڕیارنامە ٨ ماددەییەکان لە مهاباد و سنە کە بە پەسەندی نوێنەرانی خەڵک گەیشتبوو بە دەوڵەت تەحویل دابوو. بەڵام ئەوەی کە خومەینی دەیهەویست دامرکاندنەوەی شوور و شەوقی خەڵک و سەرکوتی ئیقلاب بوو. کۆماری ئیسلامی لە هەلومەرجێکدا کە توانیبووی ئیعتراز و موبارزاتی کرێکاری و جەماوەیی خەڵک لە رادەیەکی بەرین و سەرتاسەریدا سەرکوت و خەڵتانی خوێن بکات، شۆراکان و ڕێکخراوەکان لە باقی شوێنەکانی ئێران هەڵوەشێنێتەوە، کەش و هەوای ئیختناق و سەر کوت لە زانستگاکاندا پێک بێنێ و کومیتەکان و سپا سەر و سامان پێ بدات و ئەرتەش سەرلەنوی سازمان بداتەوە، لەوە زیاتر نەیدەتوانی شاهیدی گەشە و پەرئەستاندنی کەش و هەوای شٶڕشگێڕانە لە کوردستان بێت و دەیهەویست بە هەر جۆرێک بووە ئەم سەنگەری دیفاع لە ئازادی و ئیقلابە لە سەر رێگای خۆی لابەرێ. ئەگەرچی کەشوهەوای شەڕ، شور و شەوقی خەباتکارانەی لە کوردستان تێکەڵاو بە خەمی لە دەست دانی ئازیزان کرد و کارەسات گەلێکی وەک ئیعدامی مناڵان لە پاوە، ئێعدامی ١٧ کەس لە سەقز، شەڕوانان لە پادگانی مەریوان و شٶڕشگێڕان لە فڕۆکەخانەی سنە بە دەستی خەڵخاڵی جەللاد و قەتڵوعامەکانی قاڕنا و قەڵاتان و ئیندرقاش و زۆر شوێنی دیکە درێژەی پەیدا کرد، بەڵام گڕوتینی خەباتکارانەی کۆمەڵانی خەڵک و هەوڵ دانیان بۆ پاراستنی دەسکەوتەکانیان و پاشەکشە کردن بە دوژمنانی داگیرکەر کەمیی نەهێنا و خەڵکی خەباتکار لە سەنگەری دیفاع لە ئازادی و ئیقلاب سەربەرزانە ڕاوەستان، کە هەموو ئەمانە لە مێژوی خەباتکارانەی خەڵکی کوردستاندا تۆمار کراوە. ٢٨ی گەلاوێژ ساڵڕۆژی تۆمار کردنی ئەم مێژووە و ساڵڕۆژی ڕێز گرتن لە خۆڕاگری و موبارزە و فیداکاری ژنان و پیاوانێکە کە ئەم مێژووەیان خوڵقاند.
زۆری نەخایەند کە هێرشی لەناکاو و بەرینی هێزی پێشمەرگە لە لایەک و ئیعترازاتی ڕۆژانەی خەڵک لەسەر شەقامەکان لە لایەکی دیکە، تەرازووی هێزی بە قازانجی خەڵک گۆڕی و رژیمی ناچار بە پاشەکشە و ئاگربەست و هاتنە سەر میزی وتووێژ کرد. گەڕانەوەی سەرلەنویی پێشمەرگەکانی سازمانە سیاسییەکان بۆ شارەکان و پێشوازی شکۆداری خەڵک لێیان و پەرە ئەستاندنی هەڵسووڕانی سیاسی و شکڵ گرتنی شۆراکان و ڕێکخراوە جۆراوجۆرەکان و دەسەڵاتی خەڵک بە سەر چارەنووسی خۆیاندا، بە کردەوە شکستی هێرشی دڕندانەی ڕژیمی لە ٢٨ گەلاوێژی ساڵی ٥٨دا ڕاگەیاند و بزووتنەوەی شۆڕشگێڕانەی کوردستان پێی نایە قۆناغێکی تازە لە موقاومەت و موبارزە. خەڵکی کوردستان ئەگەرچی لە ڕەوتی هێرشی رژیم زەرەر و زیانی زۆری گیانی و ماڵی قەرەبوو نەکراوەی لێکەوت، بەڵام تەسلیم نەبوو. ئەوان بە دوژمنانی خۆیان ڕاگەیاند کە بە هەموو ئیمکاناتی نیزامی و ئینسانییەوەکەوە کە هەیانە ناتوانن خەڵکانێک کە بۆ مافی ڕەوای خۆیان موبارزە دەکەن ناچار بە تەسلیم بوون بکەن. دوای ئەوەیکە پاش سێ مانگ ڕاوەستانی چەکدارانەی پڕ لە فیداکاری و حەماسە سەرئەنجام ڕژیم ناچار بە پاشەکشە کرا، خەڵک بە تایبەت جەوانان توانیان بە لێهاتوویی و سازماندانی کاروباری کۆمەڵایەتی بە شێوەی سالم و دیموکراتێک کۆمەڵگا ئیدارە و بەڕێوە بەرن. توانیان ئەمنەیتی گەڕەکەکان بە شێوەی کۆمەڵایەتی تەئمین بکەن. دابەشکردنی خواردەمەنی و باقی پێداویستیەکانی خەڵک سازمان بدەن. خزمەتگوزارییەکانی پزشکی و دەرمانیی سازمان بدەن. مەدرەسە و ئیدارەکان سەر لەنوێ دەست بەکار بکەنەوە و گیروگرفتەکانی خەڵک چارەسەر بکەن و ئەخلاق و کردەوەی پێشڕەو و ئینسانی رەواج پێ بدەن. تەنانەت لە ئاموزش و فێر کردنی هەڵخەڵەتاوان و تەشویق کردنیان بۆ گەڕانەوە بۆ ناو ڕیزی خەڵک غافڵ نەبوون.
ماوەی ٦ مانگ کە کۆماری ئیسلامی خەرێکی خۆ ئامادە کردن بۆ هێرشێکی سەرلەنوێ بوو، کۆمەڵە سەرەڕای ئەو کارشکێنیانەی کە لە ناوەوەی کوردستان دەکران، لە تەداروکی ئامادە کردنی بیروڕای خەڵکی کوردستان بۆ بەرەوڕوو بوونەوە لەگەڵ هێرشێکی حەتمی سەرلەنوێ بوو. کۆماری ئیسلامی لە وتووێژێکی واقعی لەگەڵ هەیئەتی نوێنەرایەتی خەڵکی کوردستان خۆی دەبوارد و بە مانۆڕی فریوکارانە خەریکی کڕینی وەخت بۆ خۆی بوو. بەم شێوەیە لە مانگی خاکەلێوەی سالی ١٣٥٩دا جارێکی دیکە هێزەکانی خۆی لە چەند جەبهەوە لە سنوورەکانی کوردستان نزیک کردەوە و سەرئەنجام هێرشی خۆی لە کامیارانەوە دەست پێکرد و لە دەروازەکانی شاری سنە نزیک بووەوە. موقاومەتێکی قارەمانانەی ٢٤ ڕۆژە لە شاری سنە بەڕێوەچوو و ئەم موقاومەتە لە باقیی شار و گوندەکانی کوردستانیشدا سەنگەر بە سەنگەر لەئارادابوو. ڕژیم نەیتوانی هیچ سەنگەرێک بە بێ تێپەڕین لە خۆراگری ئازایانەی خەڵک بە دەست بێنێ. خۆڕاگری چەکدارانە بو چەندین ساڵ درێژەی پەیدا کرد و هێزەکانی ڕژیمی لە کوردستان زەمینگیر کرد. ئەگەرچی ڕژیم توانی بە زۆرینەی هێزی نیزامی سەرکەوتنێک بە دەست بێنێ بەڵام هیچ کات و هەتا ئیستاشی پێوە بێ نەیتوانیوە خەڵکی کوردستان ناچار بە تەسلیم بکات. خەڵکی کوردستان بزووتنەوەی شۆڕشگێڕانەی خۆیان لە شکڵ و شێوەی جۆراوجۆردا درێژە پێداوە و کوردستانی شۆشگێر هەروا چەقڵی چاوی رژیمی ئیسلامییە.
ئەگەرچی خۆڕاگری لە بەرامبەر کۆماری ئیسلامیدا بەرین و سەرتاسەری بوو، بەڵام تەرازووی هێزی ناوخۆیی، بۆ بەروەپێش بردنی بەرنامەی دەسەڵاتی جەماوەری خەڵک لە کوردستان، لە هەموو شوێنێک وەک یەک نەبوو. سەرەڕای جیاوازی گەلێک کە لێرە و لەوێ بەرچاو دەکەوت، سەرەرای بەرتەسک بوونی کات، بەڵام خەڵکی کوردستان بۆ یەکەمین جار لە خوارەوە لە ئەزموونی حاکمیەتی شۆرایی بەهرەمەند بوون ، ئازادی بی قەید و شەرتیان تەجروبە کرد، پاشماوەکانی نیزامی دەرەبەگایەتیان ڕاماڵی، زەوی بەو کەسانە بڕا کە کاریان لە سەر دەکرد، ژنان لە ڕادەیەکی بەریندا هاتنە مەیدانی هەڵسووڕانی سیاسییەوە، فێرکردن و بارهێنانێکی پێشکەوتووخوازنە چەکەرەی کرد، بۆ یەکەمین جار ئیتر خەڵک خۆیان لە ژێر باری ستەم و هەڵاواردنی نەتەویدا نەدەدیت، خۆڕاگرییەک کە بۆ بەرەنگاربوونەوە لەگەڵ هێرشی رژیم بۆ سەر کوردستان پێک هات لە واقعدا دیفاع لە دەسکەوتەکانیان بوو. سەرەکیترین کەموکوڕی، کەم بوونی ئەزموون و کەم بوونی کات بۆ ئامادە کردنی کادری بە توانا بۆ بەڕێوەبردنی کۆمەڵگا بوو. کۆمەڵانێک کە ساڵیانی ساڵ دەسەڵاتی سەرکوت و چەوسێنەرانەی حکوومەتی پاشایەتییان بە سەرەوە بوو، ڕێکخراوەیەک کە لە دڵی کۆمەڵگایەکی ژێر ستەم و خەفەقاندا سەری هەڵ دابوو بۆ لابردنی ئەو کەموکوڕیانە پێویستی بە کات و زەمان هەبوو. مەترسی هێرشی کۆماری ئیسلامی و بوونی کوردستان بە مەیدانی شەڕ بە ناچار موقاومەتی چەکدارانەی خستە سەروی هەموو خەبات و موبارزەیەک و کاتی پێویست بۆ قووڵ کردنەوە و بەرین بوونەوەی ئەو دەستکەوتانەی لێ ئەستاندەوە.
ئێستا لە چل و پێنجەمین ساڵڕۆژی ٢٨ی گەلاویژدا چاوێک دەگێڕین بەسەر دەرس و ئەزموونەکانی ئەو خۆڕاگری و موقاومەتە پڕ لە هەڵسوکەوت و قارەمانیەتییەدا.
یەکێک لە گرینگترین دەرسەکانی ئەم تەجروبەیە ئەوەیە کە هەر لە ئێستاوە بە هەموو هێزەوە وتاری دەسەڵاتی شۆرایی خەڵک لە کوردستان بەرینە ناو جەماوەری خەڵکەوە و لە هەر شوێنێک کە ئیمکانی هەبوو دەستبەجێ سازماندانی شۆراکانی شوێنی کار و ژیان دەست پێبکەین؛
لەگەڵ هاتنی یەکەمین شنەی ئازادی و باشتر بوونی هاوسەنگیی هێز، کرێکاران و زەحمەتکێشان و خەڵکی چەوساوەی کوردستان دەبێ لە خوارەوە و لە ڕێگای پێکهێنانی شۆراکان و نیهادەکان دەسەڵاتی شۆرایی دامەزرێنن. لەم پەیوەندیەدا ئەزموونی شۆراکانی گەڕەک لە شاری سنە(بنکەکان) بۆ ئیمە ئەزموونێکی بەنرخە؛
لە یەکەمین هەنگاودا دەبێ دەست بە پێکهێنانی شۆرای گەرەکەکان، کارگاکان و ئاواییەکان بکەین. لە هەنگاوەکانی دواییدا بە گۆڕانی تەرازووی هێز بە قازانجی بەرەی شٶڕش، دەبێ دەست بکەین بە پێکهێنانی شۆرای شارەکان. لە واقیعدا بە پاشەکشەی ڕژیم دەبێ جێگای خاڵی دەسەڵات و مودیریەت پڕ بکەینەوە؛
بە پرژ و بڵاو بوونی هێزە چەکدارەکانی ڕژیم لە کوردستان، کرێکاران و خەڵکی زەحمەتکێش دەبێ لە ڕادەیەکی بەریندا چەکدار بن و بە هێزی خۆیان دەسکەوتەکانی دەسەڵاتداریەتی خۆیان بپارێزن؛
دەبێ دەستبەجێ تەواوی یاساکانی هەڵاواردن دەرحەق بە ژنان هەڵوەشێنەوە و بەرابەری ژن و پیاو لە هەموو کاروباری ئابووری، سیاسی، کۆمەڵایەتی و بنەماڵەییدا ڕاگەیەندرێت؛
دەبێ ئەسڵی ئازادی بئ قەید و شەرتی سیاسی و جیایی دین لە دەوڵەت و فێرکردن و بارهێنان ڕاگەیەندرێت؛
دەبێ بەر لە هەموو شتێک بۆ وەڵام دانەوە بە داخوازە ئابووریەکانی خەڵک، بۆ بەربەرەکانێ لەگەڵ فەقر و هەژاری نەخشەی دیاریکراومان هەبێ؛
دەبێ بەر بە هەر چەشنە تەفرەقە و جیاکردنەوەیەکی ڕەگەزی و مەزهەبی بگرین؛
دەبێ دڵسۆزانە و بە بەرپرسایەتییەوە بۆ لابردنی ستەمی نەتەوایەتی تێبکۆشین و بەرنامەی دیاریکراومان بۆی هەبێ؛
دەبێ بەپێی نەخشە ڕێگایەکی بە کردەوە و ئەساسی و بە پشت بەستن بە حزووری کۆمەڵانی خەڵک لە ساحەی سیاسی کۆمەڵگادا، لە هەر تێکهەڵچوونێکی چەکدارانەی هێزە سێاسییەکان ڕێگری بکەین، رادیکالیزم لە وەها مەیدانێکدا مانای واقعی خۆی پەیدا دەکات.
کۆمەڵە وەک بەستەری ئەسڵی بزووتنەوەی سوسیالیستی لە کوردستان بە هاوکاری باقی هێزە چەپ و کۆمۆنیستەکان لە کوردستان و لە پەیوەند لەگەڵ بزووتنەوەی کرێکاری و باقی بزووتنەوە پێشڕەوە کۆمەڵایەتییەکان لە سەرتاسەری ئێران، لێبڕاونانە هەوڵ دەدات کۆمەڵگای کوردستان لە ڕێگا سەخت و دژوارەکان سەرکەوتووانە دەرباز بکات.