دەوڵەتی ڕووحانی بە هەموو ئەو هەوڵانەی کە بۆ بەکۆتایی گەیاندنی بەرجام دابووی و سەرەڕای ئەوەیکە لانیکەم لە میدیای فەرمیی پێنج کۆ یەکدا باس لە پێشکەوتنی بەرچاو و تەنانەت ئامادە کردنی بەڵگەی نیهایی دەکرا، کادری ڕێبەریی سپای پاسداران پێداگر بوو لەسەر ئەوەیکە چارەنووسی بەرجام بەدەستی ئەو بەشە لە ڕژیم ڕەقەم بخوات کە هەموو ئۆرگانەکانی دەسەڵاتی خستبووە ژێر چنگی خۆیەوە. هەر ئەوانەی وا هەیئەتە دانوستانکارەکانی پێشوویان بە سازان لەگەڵ “شەیتانی گەورە” تۆمەتبار دەکرد، چارەیەکیان نەبوو کە بگەڕێنەوە سەر مێزی دانوستان. ئەوان باش دەیانزانی کە سەرەڕای ئاواژوو نیشاندانەکانیان، ڕازێکی شاراوە نەبوو کە خامنەیی لە هەموو ئەم ماوەیەدا نە تەنیا لە جەرەیانی دانوستانەکاندا بوو، بەڵکوو بەوتەی هەیئەتی دانوستانکاری ڕژیم، خامنەیی دوایین بڕیارەکانی لەم بوارەدا دەردەکرد. سەرەڕای هەموو ئەمانە دەوڵەتی ڕەئیسی چەند مانگی کات پێویست بوو تا خۆی بۆ خولی دواتری دانوستانەکان ئامادە بکات. هەر لە سەرەتاشەوە ئاشکرا بوو کە ڕژیم چارەیەکی بێجگەلە گەڕانەوە بۆ دانوستانەکان نییە. قەیرانی ئابووری و گەمارۆ نێونەتەوەییەکان لە ڕادە بەدەر ڕژیمیان خستبووە ژێر گوشارەوە و بەرزفڕییەکانی بەرەوڕووی بنبەستی جیددی ببۆوە. هەڵوێستی دەوڵەتی بایدێن سەبارەت بە گەڕانەوە بۆ ڕێکەوتنی بەرجام لەگەڵ پێشوازیی هاوپەیمانانی ڕۆژاوایی ئەمریکا بەرەوڕوو بووەوە و لە ئاکامدا بەپێچەوانەی سەردەمی ترامپ تا ئاستێکی زۆر بە زمانێکی یەکسانەوە بەرانبەر بە سیاسەتەکانی کۆماری ئیسلامی دەدوێن. لە سەردەمێکدا کە ترامپ هەڕەشەی شەڕی بازرگانیی لە نزیکترین هاوپەیمانەکانی لە ئەورووپا دەکرد، ڕژیمی ئێران هەوڵی دەدا کە لە نێوان کەلێن و کەلەبەرەکانیاندا کایە بکات. هەر ئەم بابەتە سەبارەت بە ڕووسیە و چین واتە دوو ئەندامی دیکەی بەرجامیش هەر بەم شێوەیە بوو. ئەگەر لە سەردەمێکدا ئەوە ڕژیم بوو کە لە کێبەرکێی نێوان ڕۆژاوا لەگەڵ ڕووسیە و چین بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانی کەڵکی وەردەگرت، لەئێستادا توندبوونەوەی کێشمەکێشەکان لە نێوان ڕۆژاوا و ڕووسیە و چین بووەتە هۆی ئەوەیکە ئەم دوو وڵاتە لە ئامرازی کۆماری ئیسلامی لەم کێشمەکێشانەدا کەڵک وەرگرن و ئەوەش هیچ مانایەکی نییە بێجگەلە ئەوەیکە ئەمجارەیان ڕووسیە و چین، کۆماری ئیسلامی دەکەنە قوربانی. هەر ئەوەیکە لە وتووێژەکانی نێوان و بایدێن و پووتیندا مەسەلەی بەرجام دراوەتە بەر باس، دەرخەری ئەم بابەتەیە. ئاشکرایە کە سەرەڕای ئامانجی جیاوازی لایەنە بەرامبەرەکانی ڕژیم لەم وتووێژانەدا، ڕژیم هیچ ڕێگایەکی بێجگەلە پاشەکشە بۆ دەربازکردنی خۆی لەبەردەم نییە. بەیاننامەی فەرمی و نافەرمیی بەرشداربووانی وتووێژەکان، دەرخەری ئەم وەزعییەتەیە. کاتێک کە نوێنەرانی ڕژیم پاش ٦ مانگ وێستان، گەڕانەوە سەر مێزی دانوستان، باسی ئەو بەڵگە تازانەیان کرد کە نوێنەرانی ڕژیم ئامادەیان کردووە و خستوویانەتە ئیختیار هەیئەتی دانووستانکارەوە. بەڵام ئەم بەڵگانە لەگەڵ کاردانەوەی توندی لایەنەکانی ڕۆژاوا بەرەوڕوو بۆوە و سەرەنجام وەلاخران. لەئێستادا گەڵاڵەیەکی هاوبەشی نوێ بووەتە بنەمای دانوستانەکان. ئەگەرچی “مەرەندی” ڕاوێژکاری تیمی دانوستانکاری ڕژیم زۆر لەسەر ناوەرۆکی تەوەرەکانی ئەم گەڵاڵەیە نەچووە و تەنیا بەوە کیفایەتی کردووە کە بڵێ تەوەرە تازەکان “مافی دەوڵەتی ئێران دابین ناکەن” ، بەڵام نوێنەری تایبەتی ڕووسیە لە وتووێژێکدا ڕایگەیاند کە چین و ڕووسیە “ئێرانیان ڕازی کردووە کە لە هێندێک هەڵوێست و داخوازیی سەرەکیی خۆی پاشەکشە بکات”. ئەو باسی لەوە کرد کە پێداگری لەسەر ئەوەیکە دانووستانەکان تەنیا لەسەر پڕسی گەمارۆکان چڕ بێتەوە نەک پڕسی ناوەکی، یەکێک لەو بابەتانە بووە کە کۆماری ئسیلامی قەبووڵی کردووە کە “پاشەکشە” بکات.
لەحاڵێکدا کە عەلی باقری سەرۆکی هەیئەتی دانوستانکاری ڕژیمی ئیسلامی لە ڤییەن وتووێژەکانی خولی هەشتەمی ئەرێنی هەڵسەنگاندووە و نێردەی تایبەتی ڕووسیە دانوستانەکانی چەند ڕۆژ لەمەوبەری “بەکەڵک و سازندە” وەسف کردووە، لە بەرامبەردا ئاڵمان، فەڕانسە و بریتانیا، لە بەیاننامەیەکدا باسیان لەوە کرووە کە ئەم دانوستانانە باری “نائاسایی”یان هەیە. ئەوان هۆشداریان داوە کە بۆ گەیشتن بە ڕێکەوتنی بەرجام تەنیا “چەند حەوتوو” و نەک چەند مانگ دەرفەت ماوە. هاوکات بەرپرسانی ئەمریکاییش وێڕای ئاماژە بەوەیکە ئەم دانوستانانە خاو دەڕواتە بەرەوە، هەڕەشەیان کردووە کە ئەگەر دانوستانەکانی ڤییەن بە ئاکام نەگات گەمارۆی زیاتر دژبە کۆماری ئیسلامی بەکار دێنن.
لەڕاستیدا سەرەڕای هەراوهوریا و خۆهەڵکێشانی سەرانی ڕژیم، هیچ کات کۆماری ئیسلامی بەقەد ئێستا گرفتاری قەیرانە چەند لایەنەکان نەبووە. هەم سەرانی ڕژیم و هەم دەوڵەتانی دانوستانکار دەزانن کە کۆماری ئیسلامی لە ناوخۆی ئێران لەگەڵ شەپۆلێکی ڕوو لە گەشە لە مانگرتنی کرێکاری و بزووتنەوەی ناڕەزایەتی و ئاخێزی جەماوەری بەرەوڕووە. سیاسەتە ناوچەییەکانی کۆماری ئیسلامیش لەگەڵ بنبەست بەرەوڕوو بوونەتەوە و هەموو ئەم فاکتۆرانە مەیدانی مانۆڕی ڕژیمیان لە دانوستانەکانی بەرجام یەکجار سنووردارتر لە ڕابردوو کردووە.
سەرەڕای هەوراز و نشێوی ئەم دانوستانانە، کۆماری ئیسلامی بۆ مانەوەی خۆی ڕێگایەکی بێجگەلە سازان لەبەردەم نییە. ڕژیمی کۆماری ئیسلامی یەکێک لە چەکەکانی خۆی لە بەرەنگاربوونەوە لەگەڵ کرێکاران و جەماوەری مافخواز و ئازادیخوازی ئێران لەدەست دەدات. ڕژیمی کۆماری ئیسلامی ئیتر ناتوانێ بە بیانووی بەرەنگاربوونەوە لەگەڵ دوژمنی دەرەکی، دواهاتی کارەساتباری گەمارۆ ئابوورییەکان و ئەمنییەتی کردنی کەشوهەوای زاڵ بەسەر کۆمەڵگا و ژێر پێ خستنی سەرەتاییترین مافە ئینسانییەکان، بەسەر خەڵکدا بسەپێنێت. هەڵسووڕاوان و پێشڕەوانی وشیاری بزووتنەوەی کرێکاری و باقی بزووتنەوە کۆمەڵایەتییەکانی تر کە هەر لە سەرەتاوە ماهییەتی چینایەتی و سیاسەتی ئیمپریالیسمی ئەمریکا و ڕژیمی کۆماری ئیسلامییان لە کێشمەکێش لەسەر بەرنامەی ناوەکیی ڕژیم، کۆنەپەرستانە و سەرمایەدارانە و دژی بەرژەوەندی کرێکاران و خەڵکی زەحمەتکێش پێناسە کرد، پێویستە بنبەستی ڕژیم لە درێژەدانی ئەم سیاسەتە بە بەرهەمی خەباتی خۆیان بزانن. لەڕاستیدا فاکتۆری ترس لە ناڕەزایەتیی کرێکاری و جەماوەریی، هۆکارێکی گرینگە لە بەرەو بنبەست بردنی سیاسەتی کۆنەپەرستانەی ڕژیم. هەڵسووڕاوانی بزووتنەوەی کرێکاری و بزووتنەوە کۆمەڵایەتییەکانی دیکە بە ناسینی هاوسەنگیی هێزی نوێ و ئەو بنبەستانەی کە ڕژیم گرفتاریان بووە، پێویستە خۆیان بۆ نەبەردە چارەنووسسازەکان ئامادە بکەن.