ڕۆژی یەکشەممە ٥ی مانگی ڕێبەندان لە ڕێوڕەسمێکدا کە لە زۆر پێشترەوە کۆماری ئیسلامی و حیزبوڵڵا ئامادەکارییان بۆ کردبوو، تەرمی حەسەن نەسروڵڵا سەرۆکی حیزبوڵڵای لۆبنان دوای پێنج مانگ بۆ جارێکی تر نێژرایەوە. حەسەن نەسروڵڵا ٦ی مانگی ڕەزبەر لە جەریانی بۆمبارانی ئیسرائیلدا لەگەڵ ژمارەیەکی دیکە لە ڕێبەرانی حیزبوڵڵا و سپای پاسداران لەوانە عەباس نیلفرووشان فەرماندەی هێزەکانی قۆدسی سپای پاسداران، لە ناوچەی “زاحیە” لە باشووری بەیرووت کوژران. لە هەمان ڕۆژدا هاوکات تەرمی “هاشەم سەفییەدین” سەرۆکی شۆرای ئیجرایی حیزبوڵڵا و خەزووری کچی قاسم سۆلەیمانی، کە چەند ڕۆژ دوای حەسەن نەسڕەوڵڵا کوژرا، لە گۆڕ دەرهێندرایەوە و دوای تەرمگێرانی هەمیشەیی کۆماری ئیسلامی، بۆ بە خاکسپاردنی دووبارەی ڕەوانەی گوندێک لە باشووری لۆبنان کرا کە لەوێ لەدایک ببوو.
گۆڕ هەڵدانەوە و گواستنەوەی تەرمی حەسەن نەسڕوڵڵا بۆ نزیک ڕێگای فڕۆکەخانەی نێونەتەوەیی ڕەفیق حەریریی بەیرووت لەو ڕۆژەدا، لەڕاستیدا مانۆڕێکی سیاسی بەئامانجی نیشاندانی دەسەڵات، پێدانی ورە بە هێزەکانی خۆیان و بەئامانجی نیشاندانی زیندوو بوونی حیزبوڵڵا و بەناو “میحوەری موقاومەت” ئەنجام درا. لەم پەیوەندییەدا عەلی دەعمووش بەرپرسێکی باڵای حیزبوڵڵا داوای لە خەڵکی لۆبنان کرد کە لە هەموو ماڵ و گوند و شارێکەوە وەرن با بە دوژمن بڵێین کە ئەم موقاومەتە هەروا بەردەوامە. عەلی خامنەیی بەدوای شکستی یەک لە دوای یەکی هێزەکانی “میحوەری موقاومەت” و شکستی “ستراتێژی شەڕ پێشگرانەکەی”، یەکجار پێویستی بە وەها شانۆیەک بوو تا بە خەیاڵی خۆی وڵامێک بداتەوە بە نەیارانی سیاسەتە ناوچەییەکانی لە ناوخۆدا. لەم پەیوەندییەدا عەباس عێراقچیش وتی: “لەو ڕێوڕەسمەی ئەوڕۆدا دنیا دەبینێ کە موقاومەت زیندوویە، حیزبوڵڵا زیندوویە”. بۆ ئەم ئامانجە کۆماری ئیسلامی و حیزبوڵڵا هەوڵێکی زۆریان دا بۆ ئەوەی دەیان هەزار کەس لە هەوادارانی خۆیان لە حیزبوڵڵای لۆبنانەوە بگرە هەتا هێزەکانی حەشدی شەعبی و حوسییەکانی یەمەن و حەماس و جەهادی ئیسلامیی غەززە و پاشماوە وەفادارەکانی بەشار ئەسەد لە سووریە لە مەیدانی وەرزشیی کامیل شەمعوون کۆبکەنەوە.
خامنەیی هەیئەتێکی چوار کەسی لەوانە موجتەبا حسێنی نوێنەری خۆی لە عێراق ڕەوانەی بەیرووت کرد تا پەیامەکەی لەم ڕێوڕەسمەدا بخوێنێتەوە. ئەو لە پەیامە پڕ لە هەڵیت و پڵیتەکەیدا، حەسەن نەسڕەوڵڵای بە ڕێبەری پێشەنگی موقاومەت لە ناوچەکە ناوزەد کرد و ئیدعای کرد کە “موقاومەت لە بەرامبەر داگیرکاری و زوڵم و ئیستکباردا کۆتایی نایە”. نەعیم قاسم ڕێبەری حیزبوڵڵاش بەهۆی نیگەرانیی ئەمنیەتی لە ڕێوڕەسمەکەدا بەشداریی نەکرد و پەیامێکی لەپێشدا زەبتکراو یان لەڕێگەی ئانلاینەوە بۆ کۆبوونەوەکە بڵاوکردەوە. ئەو لە پەیامەکەیدا بەشێوەیەکی بەئاشکرا ناتەبا، لەلایەکەوە لە بڕیاری نەزانانەی حەسەن نەسڕوڵڵا بۆ چوونە ناو شەڕ لەگەڵ ئیسرائیل ستایشی کرد. واتە ئەو شەڕەی کە بووە هۆی کوژرانی هەزاران کەس لە ڕێبەران و بەرپرسان و کەسانی سەربە حیزبوڵڵای لۆبنان و بووە هۆی وێران بوونی بەشێکی زۆر لە بینا و ژێرخانەکانی زاحیەی باشووری بەیرووت و شار و گوندەکانی دیکە و بووە هۆی لەناوچوونی دامەزراوە نیزامییەکانی ئەم گرووپە. هەروەها لەلایەکی دیکەوە دانی بەوە دانا کە: “درێژەی شەڕ لەگەڵ ئیسرائیل بەقازانجی لۆبنان نەبوو. هەربۆیە ئاگربەستی بە هەموو مەرجەکانی ئیسرائیلەوە قەبووڵ کردووە”.
نەعیم قاسم لە پەیامەکەیدا ڕوو بە حەسەن نەسڕوڵڵا بەڵێنی دا کە “پابەند بە عەهد و پەیمانە” و ڕێگای درێژە دەدات. ئەوەش لە کاتێکدا بوو کە ئەرتەشی داگیرکەری ئیسرائیل، سەرەڕای ئاگربەست چەند کاتژمێر دوای دەستپێکی ڕێوڕەسمی بەخاکسپاردنی تەرمەکان، هێرشی کردە سەر باشووری لۆبنان و بۆ نیشاندانی هێز و دەسەڵاتی خۆی هاوکات لەگەڵ بڵاوبوونەوەی وتەکانی نەعیم قاسم فڕۆکە جەنگییەکانی لە بەرزاییەکی زۆر نزمدا بەسەر ڕێوڕەسمەکەدا دەگەڕاند. وەزیری شەڕی ئیسرائیل لەم پەیوەندییەدا بە بێ ناوهێنانی کۆماری ئیسلامی وتی: “ئەم چالاکییە هەڵگری پەیامی ڕوون و ئاشکرای ئێمە بۆ ئەو کەسانەیە کە هەڕەشەی نابوودی لە ئیسرائیل دەکەن”.
“جۆزێف عەون” سەرۆک کۆمار و “نواف سەلام” سەرۆک وەزیرانی تازەی لۆبنان کە سەرەڕای دژایەتییان لەگەڵ حیزبوڵڵا بۆ ئەم پۆستانە هەڵبژێردران، ئەگەرچی بەفەرمی لەلایەن حیزبوڵڵاوە دەعوەت کرابوون، بەڵام لەم ڕێوڕەسمەدا بەشدارییان نەکرد و هەر کام نوێنەرێکیان لە جیاتی خۆیان ناردبوو. ئەم کۆبوونەوە و ڕێوڕەسمە لە کاتێکدا بوو کە بارودۆخی باکووری بەیرووت و بەگشتی باکووری لۆبنان ئاسایی بوو و خەڵکی ئەو ناوچانە کە لەماوەی چوار دەیەی ڕابردوودا لەلایەن حیزبوڵڵا و کۆماری ئیسلامییەوە شەڕ و تیرۆر و ڕفاندن و نائەمنی و ژان و ئازاری زۆریان بەسەردا سەپاوە، لەم ڕێوڕەسمەدا بەشدار نەبوون. بەڵام نەعیم قاسم ئەو مەراسیمەی بە نیشانەی “یەکگرتوویی نەتەوەیی” ناوبرد.
لە وەها بارودۆخێکدا خامنەیی بە کەڵک وەرگرتن لەم دەرفەتە پاسدار قالیباف و عەباس عێراقچیی بەشێوەی جیاواز و بە ئامانجی بەرقەرارکردنی پەیوەندی لەگەڵ کاربەدەستانی تازەی لۆبنان ڕەوانەی بەیرووت کرد. بە هیوای ئەوەیکە بتوانێ لە دیدار لەگەڵ سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیرانی نوێی لۆبناندا کە هیچ کامیان کۆماری ئیسلامییان خۆش ناوێ، دووبارە جێ پێیەک بۆ درێژەدانی سیاسەتی شەڕخوازانەی لە لۆبنان بەدەست بێنێتەوە. بەڵام جۆزێف عەون سەرۆک کۆماری لۆبنان و نواف سەلام بەشێوەی ڕاشکاوانە و ڕوون وڵامی ڕەتیان بە کۆماری ئیسلامی دایەوە. عەون وتی:”لۆبنان بەهایەکی قورسی بۆ مەسەلەی فەلەستین داوە و وڵاتەکەی لە شەڕی ئەم و ئەو لەناو خاکی خۆیدا ماندوو بووە”. دەوڵەتی لۆبنان ڕایگەیاندووە کە چەک تەنیا دەبێ لە دەستی دەوڵەتدا بێت. پارت و لایەنە سیاسییەکانی لۆبنانیش داوایان لە حیزبوڵڵا کردووە کە بەپێی بڕیارنامەی ١٧٠١ی شۆرای ئەمنیەت، چەک دابنێت و وەک لایەنێکی سیاسی چالاکی بکات. بێگومان ئەمەش لەگەڵ سیاسەتی حیزبوڵڵا و خامنەیی ناتەبایە کە چەندین دەیەیە تەپڵی نابوودیی ئیسرائیل دەکوتن و مەوجوودییەتی خۆیانی پێ پێناسە دەکەن.
دەستڕاگەیشتنی کۆماری ئیسلامی بە حیزبوڵڵا بۆ ناردنی چەک و کەرەستەی نیزامی لەپێناوی درێژەدانی سیاسەتی شەڕخوازی بەتایبەت لەدوای ڕووخانی ڕژیمی بەشار ئەسەد دژوارتر بووتەوە. پێگەی حیزبوڵڵا لە لۆبنانیش دوای کوژرانی حەسەن نەسڕوڵڵا و ئەو زەربانەی لە جەریانی تەقینەوەی بێسیمەکان و بۆمبارانەکانی ئیسرائیلدا بەری کەوت، یەکجار لاواز بووە و بەدەنەی ڕێبەریی سیاسی و نیزامیی حیزبوڵڵا لێکهەڵوەشاوە. نوێنەرێکی حیزبوڵڵا لە پارلەمانی لۆبنان دانی بەوە دانا کە: “لە سەرەتای هاتنە سەر کاری جۆزێف عەونەوە دەستی هاوکاریمان بەرەو ئەو ڕاکێشا، بەڵام زۆر زوو دەستمان پەڕی”. واقعییەت ئەوەیە کە حزووری شەڕخوازانەی کۆماری ئیسلامی و وجوودی حیزبوڵڵا لە لۆبنان، بووەتە هۆی ئەوەیکە لۆبنان کە سەردەمانێک پێی دەوترا بووکی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بۆ چەندین ساڵ لە قەیرانی قووڵی ئابووری، سیاسی، نیزامی و کۆمەڵایەتیدا نوقم بێت. ئابووریی لۆبنان نابوود بووە و خەڵکی کرێکار و زەحمەتکێشی لۆبنان تووشی هەژاری و برسیەتی و بێکارییەکی زۆر بوون. بێگومان لاچوونی سێبەری نەگبەت و کارەساتباری کۆماری ئیسلامی و حیزبوڵڵا دەبێتە دەرفەتێک بۆ ئەوان.