ئەمڕۆ یەکشەممە ١٢ی ژوئەن، بەرابەر لەگەڵ ٢٢ی جۆزەردان، ڕۆژی جیهانیی خەبات دژبە کاری منداڵانە. ئەم ڕۆژە لە ساڵی ٢٠٠٢وە لە لایەن ڕێکخراوی جیهانیی کارەوە وەک ڕۆژی جیهانیی بەرەنگاربوونەوە لەگەڵ کاری منداڵان ڕاگەیەندراوە. بەپێی راپۆرتی هاوبەشی رێكخراوی نێونەتەوەیی كار و سندووقی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ منداڵان، لە سەرەتای ساڵی ٢٠٢٠ەوە، ١٦٠ ملیۆن منداڵ ناچار بە کاری ئیجباری بوون، کە ٨ ملیۆن و ٤٠٠ هەزار کەس لە ئاماری چوار ساڵ لەمەوبەر زیاترە. تەمەنی نیوەی ئەم منداڵانە تەنیا لە نێوان پێنج بۆ یازدە ساڵدایە. لە سەدا حەفتای ئەم منداڵانە لە بواری کشتوکاڵ ، لە سەدا بیستیان لە بواری خزمەتگوزاری و لە سەدا دەیان لە پیشەسازیدا کاردەکەن. ئەم ڕاپۆرتە کە هەر چوار ساڵ یەک جار بڵاودەکرێتەوە، نیشانی دەدات کە درێژەی ئەم باروودۆخە و پەرەسەندنی هەژاریی دەبێتە هۆی ئەوەیکە تا کۆتایی ئەمساڵ ٩ ملیۆن منداڵی دیکەش بە لەشکری منداڵانی کار پەیوەست بن. نابێ لەبیرمان بچێتەوە کە ڕەوتی ڕوو لە زیادبوونی منداڵانی کار لە جیهاندا، تەنانەت بەر لە بڵاوبوونەوەی ویرووسی کۆرۆناش دەستی پێکردبوو و لە سەرەتای دەستپێکی ئەم قەیرانەدا، لە هەر دە منداڵ یەک منداڵ خەریکی کاری ئیجباری بوو. بەپێی ڕاپۆرتی یەکێک لە کارناسانی باڵای یوونیسێف کە بەرپرسی ئامادەکردنی ئەم ڕاپۆرتە بووە، قەیرانێک کە منداڵان لە کۆمەڵگا هەژارەکاندا لەگەڵی بەرەوڕوون یەکجار جیددییە و لەمبارەوە دەڵێت: “ئەگەر پشتیوانیی کۆمەڵایەتیی دەوڵەتەکان بەهۆی سیاسەتی ڕیازەتی ئابووریی لە ئاستی ئێستا کەمتر بێتەوە، ئەوکات ژمارەی منداڵانێک کە مەجبوور بە کار دەبن تا کۆتایی ساڵی ٢٠٢٢ی زایینی ٤٦ ملیۆن کەس تێدەپەڕێنێت.”
بەپێی ئاماری ناوەندە غەیرە دەوڵەتییەکان، لە ئێران زیاتر لە ٣ ملیۆن منداڵی کار بوونی هەیە. شارەداریی تاران دەڵێت: “نزیکەی نیو ملیۆن منداڵی کار لە تاران لەگەڵ هەژاری بەرەوڕوون و ژمارەیەکی بەرچاو لەم ژمارەیە تابعییەتی قانوونییان نییە”. ژمارەی منداڵانی کار لە شارە گەورەکانی ئێران یەکجار زیاترە. هێندێکیان لەسەر شەقامەکان خەریکی دەستفرۆشی، فاڵفرۆشی و یان زبڵگەڕین. “فەرشید یەزدانی” بەڕێوەبەری “ئەنجومەنی پشتیوانی لە مافی منداڵان” دان بەوە دادەنێت کە بەپێی لێکۆڵینەوەیەک لەژێرناوی “تاڵانکاریی منداڵی” کە لەسەر ناسین و پێشگیری و کۆنتڕۆڵی دیاردەی زبڵگەڕیی منداڵانی تاران ئەنجام دراوە، دەرکەوتووە کە لە ١٤ هەزار زبڵگەڕی پایتەخت، ٤ هەزار و ٧٠٠ کەسیان منداڵن و بەشێک لەم زبڵگەڕانە کۆچبەرانی نایاسایی ڕاگەیەندراون. یەکێک لە ئەندامانی شۆرای شاری تاران، باسی لە بوونی ڕانتی گەندەڵی و مافیای زبڵ کرد و دانی بەوە دانا کە شارەداریی تاران لە کۆی ٢ تا ٣ هەزار ملیارد تمەن داهاتی ماڵیی بواری زبڵ، ٢٠٠ ملیارد تمەنی سەهم پێ دەگات. ئەم ئامارە نیشانی دەدات کە لە چوارچێوەی هەر ئەم سیستمە نابەرابەرە چینایەتییەدا هەژاری و گەندەڵی و پەیوەندی دژەئینسانی بەشێوەی بەرین بوونی هەیە و بەردەوام بەرهەم دێتەوە. لە ئێران دیاردەی منداڵانی کار و شەقام بەرهەمی سیاسەتی ئابووریی دەسەڵاتی نیزامی سەرمادارییە. بێکاری، هەژاری، گرانی و تەوەرومی هەوسارپچڕاو، بوو بە هۆی ئەوەیکە منداڵانی کار و بەتایبەت منداڵانی کار و شەقام ژمارەیان زیاد بکات. منداڵانێک کە سەردەمی منداڵییان لەناو موناسباتی ئابووریی گەندەڵی دەسەڵاتی سەرمایەداریی ئێراندا بەفیڕۆ دەچێت. ئەم منداڵانە لە جیاتی بەهرەمەندبوون لە فێرکاری و یاریکردن، بە ئامانجی پەروەردەکردنی توانا و داهێنان و چێژ وەرگرتن لە ژیانیان، کە مافی سرووشتیی هەموو منداڵێکە، مەجبوور دەبن کاری سەخت و تاقەت پڕووکێن ئەنجام بدەن. منداڵانێک کە هەوڵ دەدەن بە کاری خۆیان بژێوی بنەماڵەیان دابین بکەن. حزووری منداڵانی کار تەنیا مەحدوود بە چوارڕاکان نابێت، بەڵکوو ناچارن بەهۆی کێشەی بەرینی ئابوورییەوە شەو و ڕۆژی تەمەنیان بە کار کردن لە کارخانە و کارگە و بینا و ماڵەکانی خەڵک تێپەڕێنن. زۆربەیان لە دابینکردنی بژێوی بنەماڵەدا یارمەتیدەرن و هێندێکیشیان ناچارن بەتەنیا خەرجی بنەماڵە وەئەستۆ بگرن. حەقدەستی منداڵانی کار هێندە کەمە کە تەنانەت بەشی دابینکردنی پێداویستییە سەرەتاییەکانی ژیانیشیان ناکات. واقعییەت ئەوەیە کە لەگەڵ نەمانی نان لەسەر سفرەی ملیۆنان کرێکار و توێژی خوارەوەی کۆمەڵگە ئەم منداڵانە زۆر زوو وەک نان دەرهێنەری بنەماڵە، دەبنە ئەو دەستەیە لە قوربانییانی نیزامی سەرمایەداری کە وەک بێمافترین کرێکارانی خامۆشی ژێر دەسەڵاتی ڕژیمی ئیسلامیی سەرمایە، دەکەونە بەر هەموو جۆرە زوڵم و چەوسانەوەیەک. ئەوان بە ئاسانی دەکەونە داوی تۆڕەکانی قاچاغ و بڵاوکردنەوەی ماددەی هۆشبەر و دەکەونە داوی مافیای تجارەتی سێکس و دەڵاڵانی لەشفرۆشی و باندەکانی دزی.
لەڕاستیدا منداڵانی کار لە باروودۆخێکدا ناچارن ئەو هەمووە ڕەنج و ئازارە تەحەمول بکەن کە لەناو دەسەڵاتی سەرمایەداریی ئیسلامیی ئێراندا ساڵانە دەیان مەورد دزی، ئیختلاس و ڕانتخۆریی کەڵان لەلایەن بەرپرسان و دەست و پێوەندەکانی ڕژیمەوە ئەنجام دەدرێت. ملیاردها دۆلار لە سەروەت و سامانی خەڵک دەکرێتە خەرجی دامودەزگای پان و بەرینی شەڕ و سیخوڕی و سەرکوت. ملیاردها دۆلار دەکرێتە هەزینەی دامودەزگای ڕووحانییەت و تەبلیغی جەهل و خورافەی دینی. میلیاردها دۆلار دەکرێتە هەزینەی سیاسەتی زێدەخوازانەی ڕژیم و یارمەتیدان بە ڕەوتە کۆنەپەرستە ئیسلامییەکانی ناوچەکە. بێگومان ئەم بڕە پارە سەرسووڕهێنەرانە، لە سفرەی چینی کرێکار و منداڵانی ڕەنج و کاری شەقامەوە دەدزرێت. تەنیا ڕێگای ڕزگاریی کۆمەڵگە لەم هەمووە نابەرابەرییە، ڕووخاندنی شۆڕشگێڕانە ئەم ڕژیمە گەندەڵە و دامەزراندنی دەسەڵاتی شۆراییە لە ئاکامی شۆڕشێکی سۆسیالیستی و کرێکاریدا. تەنیا لەم ڕێگەوە دەکرێت هەموو نابەرابەرییەکی ئابووری و بێسەرەبەرەیی کۆمەڵایەتی و دیاردەی منداڵانی کار و شەقام، بۆ هەمیشە کۆتایی پێ بێت.